Στην τελική ευθεία βαίνουν η ψηφοφορία στην Ιταλία. Από την Κυριακή το πρωί άνοιξαν οι κάλπες των εκλογών για τη Βουλή και τη Γερουσία, στις πιο αμφίρροπες αλλά και κρίσιμες ταυτόχρονα εκλογές στην γειτονική μας χώρα τα τελευταία τουλάχιστον 15 χρόνια.

Οι δημοσκοπήσεις παρουσιάζουν τα κυρίαρχα κόμματα να εμφανίζονται αμήχανα στο εκλογικό σώμα, με κανένα από αυτά να μην μπορεί να πάρει “κεφάλι” και το τελικό αποτέλεσμα να φαντάζει εξαιρετικά αβέβαιο -κάτι το οποίο εντείνεται κι από την αυξημένη αποχή ειδικά των νέων κι απογοητευμένων ψηφοφόρων, που όπως τονίζουν οι δημοσκοπήσεις, θα κυμανθεί κοντά στο 50%!

Τις τελευταίες βδομάδες η προεκλογική αντιπαράθεση στην Ιταλία, τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και ιδρυτικό μέλος της Ε.Ε., είχε ως επίκεντρο το θέμα της ασφάλειας και την εξωτερικής μετανάστευσης, με την ακροδεξιά Λίγκα του Βορρά και τον καταδικασθεντα για φοροδιαφυγή πρώην πρωθυπουργό Σίλβιο Μπερλουσκόνι να ανεβάζουν τους τόνους.

Όπως πάντως τονίζουν τα ιταλικά ΜΜΕ, στην Ιταλά θα συμβεί την Δευτέρα το πρωί ό,τι και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες -Γερμανία, Βέλγιο, Νορβηγία, Αυστρία, Τσεχία- που είχαμε πρόσφατα εκλογές: κανένα κόμμα δεν θα κερδίσει την αυτοδυναμία και κανείς δεν θα μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, με τα ιταλικά μέσα να συμφωνούν πως -δυστυχώς- ο Μπερλουσκόνι ενδέχεται να αναδειχθεί σε πιθανό ρυθμιστή των μετεκλογικών εξελίξεων.

Φυσικά, η Ιταλία αποτελεί από μόνη της εδώ και χρόνια ένα γερό πολιτικό case study για την άνοδο ακροδεξιών, αντιευρωπαϊκών και αντιμεταναστευτικών κομμάτων -εσχάτως και του λαϊκισμού, με το Κίνημα των Πέντε Αστέρων να εμφανίζεται πολιτικά ισχυρό.

Οι βασικές παρατάξεις και τα προγράμματά τους
Ένας συνασπισμός δεξιάς/ άκρας δεξιάς που προηγείται στις δημοσκοπήσεις, ένα ισχυρό λαϊκιστικό κόμμα όχι τόσο όμως ώστε να μπορέσει να κυβερνήσει μόνο του, ένας συνασπισμός της κεντροαριστεράς που χάνει ψήφους και ισχύ και ένα κόμμα των αριστερών διαφωνούντων.

Ακολουθεί μια παρουσίαση των βασικών παρατάξεων που κατεβαίνουν στις βουλευτικές εκλογές της 4ης Μαρτίου στην Ιταλία και του προγράμματός τους:

Ο ανίερος συνασπισμός δεξιάς/ άκρας δεξιάς
Σε αυτόν συμμετέχουν η Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και το Fratelli d’ Italia.

– Φορολογικά: Επιβολή ενός ενιαίου φόρου, τον οποίο ο Μπερλουσκόνι επιθυμεί να είναι στο 23%, ενώ ο Σαλβίνι στο 15%.

– Λιγότερη λιτότητα με στήριξη στους επενδυτές ώστε να ενισχυθεί η εργασία και επαναδιαπραγμάτευση των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων της Ιταλίας.

– Μετανάστευση: επαναπατρισμός εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών χωρίς χαρτιά και παρεμπόδιση των νέων αφίξεων.

– Μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, την οποία ο Σαλβίνι θέλει να είναι ριζοσπαστική, ενώ ο Μπερλουσκόνι βάζει φρένο σε κάθε υπόσχεση για κατώτατη σύνταξη στα 1.000 ευρώ.

– Μέτρα για την ενίσχυση των γεννήσεων και τη στήριξη των οικογενειών.

Την Πέμπτη το βράδυ, ο επικεφαλής της Φόρτσα Ιτάλια, Σίλβιο Μπερλουσκόνι, κατά την διάρκεια τηλεοπτικής εκπομπής του ομίλου του, δήλωσε ότι «είναι ευτυχής να ανακοινώσει ότι ο Αντόνιο Ταγιάνι δέχθηκε να είναι ο υποψήφιος πρωθυπουργός της κεντροδεξιάς». Ο 64χρονος Ταγιάνι ήταν φιλομοναρχικός ακτιβιστής στα νιάτα του και βοήθησε τον Μπερλουσκόνι να ιδρύσει το Φόρτσα Ιτάλια το 1994.

Ο Καβαλιέρε εμφανίζει εαυτόν ως έναν υπέρμαχο της ΕΕ, ενώ δηλώνει ευθαρσώς πως «Είμαι σαν το καλό κρασί, βελτιώνομαι με τα χρόνια και τώρα είμαι τέλειος», όπως είπε νωρίτερα μέσα στον μήνα.

Κίνημα των 5 Αστέρων
Το κόμμα ιδρύθηκε το 2009 από τον κωμικό Μπέπε Γκρίλο και πλέον υπό την ηγεσία του –υποψήφιου για την πρωθυπουργία- Λουίτζι Ντι Μάιο είναι ευρωσκεπτικιστικό και κατά του ευρώ, ενώ απορρίπτει την παραδοσιακή πολιτική τάξη. Έχει καταρτίσει ένα πρόγραμμα 20 σημείων για τη βελτίωση «της ζωής των Ιταλών», στο οποίο όμως δεν γίνεται καμία αναφορά στην Ευρώπη μετά την εγκατάλειψη του σχεδίου για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την παραμονή της Ιταλίας στην ευρωζώνη.

Το κίνημα παρουσίασε την Παρασκευή στη Ρώμη όλους τους υποψήφιους υπουργούς του. Πρόκειται για ομάδα δεκαοκτώ υποψήφιων υπουργών, μεταξύ των οποίων και τρεις γυναίκες, σε θέσεις- κλειδί. Τα στελέχη των «πεντάστερων» είναι μόνον δυο, όλοι οι υπόλοιποι προέρχονται από την κοινωνία των πολιτών και ιδίως από πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. «Μας χλεύασαν για την πρωτοβουλία αυτή, την ερχόμενη Δευτέρα, όμως, θα γελάσουμε εμείς», δήλωσε ο υποψήφιος πρωθυπουργός του κινήματος, Λουίτζι Ντι Μάιο. Πρόσθεσε, δε, ότι «θα είναι δύσκολο, η λίστα αυτή να αντικατασταθεί με κομματικά στελέχη και κριτήρια». Ο υποψήφιος πρωθυπουργός του κινήματος του Γκρίλλο, τόνισε ότι «οι υπουργοί αυτοί θα είναι έτοιμοι να αναλάβουν καθήκοντά, ήδη από τις 5 Μαρτίου».

– Υιοθέτηση μηνιαίου καθολικού εισοδήματος.

– Μείωση της φορολογίας εισοδημάτων.

– Αύξηση των συντάξεων και αναθεώρηση των όρων συνταξιοδότησης.

– Εργασία: Επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες και κατάργηση της γραφειοκρατίας για τις επιχειρήσεις.

– Ασφάλεια: 10.000 προσλήψεις στις δυνάμεις ασφαλείας και ανέγερση σωφρονιστικών ιδρυμάτων.

– Μετανάστευση: Διμερείς συμφωνίες για τον επαναπατρισμό των παράτυπων μεταναστών.

– Γεννητικότητα: Αποζημίωση των γονιών για τα χρήματα που δαπανούν για τη φύλαξη των παιδιών τους και για τις πάνες.

Συνασπισμός της κεντροαριστεράς
Αποτελείται από το Δημοκρατικό Κόμμα του Ματέο Ρέντσι και τρία μικρά κόμματα του κέντρου και της ριζοσπαστικής αριστεράς.

– Μείωση των φόρων και των δασμών για τις επιχειρήσεις, τις οικογένειες και τους πιο ευάλωτους πολίτες.

– Υιοθέτηση εγγυημένου κατώτατου μισθού.

– Επαναβεβαίωση του ευρωπαϊκού δόγματος με ταυτόχρονη έκκληση για δημιουργία «Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», την άμεση εκλογή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τους Ευρωπαίους πολίτες και τη δημιουργία θέσης ενός υπουργού Οικονομικών για την ευρωζώνη.

– Μετανάστευση: επαναπατρισμός των μεταναστών στο εσωτερικό της ΕΕ.

– Πρόγραμμα επενδύσεων στις υποδομές, το υψηλής ταχύτητας Διαδίκτυο, την έρευνα και την εκπαίδευση.

– Συνέχιση της αντιτρομοκρατικής πολιτικής του Ρέντσι: «Για κάθε ευρώ που επενδύεται στην ασφάλεια, ένα ευρώ να επενδύεται στον πολιτισμό».

Την Παρασκευή, ο Ιταλός πρώην πρωθυπουργός και νυν γραμματέας του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος, δήλωσε πως «όποιο και αν θα είναι το αποτέλεσμα των εκλογών, θα παραμείνω γραμματέας του κόμματος μέχρι το 2021. Ο γραμματέας του κόμματός μας εκλέγεται με ανοικτή ψηφοφορία».

«Αν θέλετε να αφήσετε το μέλλον σας στα χέρια μαθητευόμενων μάγων, ο Γκρίλο των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα του Σαλβίνι, είναι η κατάλληλη απάντηση. Αν όμως επιθυμείτε σοβαρότητα, σταθερότητα και μια χώρα η οποία να συνεχίσει να αναπτύσσεται, πρέπει να επιλέξετε τοΔημοκρατικό Κόμμα», πρόσθεσε ο Ιταλός προοδευτικός πρώην πρωθυπουργός.

Σύμφωνα με τον Ρέντσι, η επιλογή των εκλογών αυτών, είναι ανάμεσα σε όσους έβγαλαν τη χώρα από την κρίση και σε όσους θα ήθελαν να γυρίσουν στην εποχή του σπρεντ». «Ζητώ από τους Ιταλούς, ιδίως από τους αναποφάσιστους, να σκεφθούν καλά τι θέλουν να επιλέξουν», ολοκλήρωσε ο Ματέο Ρέντσι.

Η αριστερά των διαφωνούντων
Συμμετέχουν πολλά κινήματα της αριστεράς και οι διαφωνούντες του Δημοκρατικού Κόμματος υπό το κίνημα Ελεύθεροι και Ίσοι (Liberi e uguali) του απερχόμενου προέδρου της Γερουσίας και πρώην εισαγγελέα γνωστού για τη δράση του κατά της μαφίας Πιέτρο Γκράσο.

– Προτεραιότητα στην εκπαίδευση και την έρευνα.

– Νέα Πράσινη Συμφωνία για την ανάκαμψη της οικονομίας μέσω της οικολογίας.

– Ακύρωση των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας.

– Οικονομική μεταρρύθμιση για να περιοριστούν οι πιέσεις στα εισοδήματα από την εργασία.

– Γάμος και υιοθεσία για όλους.

Το εκλογικό σύστημα
Το εκλογικό σύστημα στην Ιταλία δεν κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της χώρας και το κοινοβούλιο έχει προχωρήσει σε τρεις μεγάλες αλλαγές των κανόνων, τα τελευταία 25 χρόνια. Η πιο πρόσφατη αλλαγή έγινε το 2017, όταν οι βουλευτές συμφώνησαν στο σημερινό εκλογικό σύστημα, το λεγόμενο «Rosatellum», προς τιμήν του Ετόρε Ροσάτο, βουλευτή του Δημοκρατικού Κόμματος, που εισηγήθηκε το σχετικό νομοσχέδιο.

Σύμφωνα με το εν λόγω σύστημα, ένα κόμμα χρειάζεται 61% των εδρών – δηλαδή 386 συνολικά έδρες στη Κάτω Βουλή και 193 στην Άνω Βουλή – για να κερδίσει μια εθνική αναλογική εκπροσώπηση. Ένα 37% – δηλαδή 232 έδρες στη Κάτω Βουλή και 116 έδρες στην Άνω – θα εκλεγεί από μονοεδρικές περιφέρειες. Οι Ιταλοί που ζουν στο εξωτερικό μπορούν να εκλέξουν 2% του αντιπροσωπευτικού σώματος, που αντιστοιχεί σε 12 έδρες στη Κάτω Βουλή και 6 στην Άνω Βουλή.

Τα πολιτικά κόμματα θα πρέπει να κερδίσουν 3% για να μπουν στη Βουλή. Αν συμμετέχουν σε ευρύτερο κομματικό συνασπισμό, τότε μπορούν να κερδίσουν από 1-3% τα οποία ποσοστά θα κερδίσει το κόμμα που είναι επικεφαλής του συνασπισμού.

Το νέο εκλογικό σύστημα (Rosatellum) ήταν το προϊόν ενός γρήγορου συμβιβασμού, που επετεύχθη πέρυσι. Φαίνεται ότι τα κόμματα με αυτό το σύστημα επιχείρησαν να «ψαλιδίσουν» τις προοπτικές του αντι- συστημικού Κινήματος των 5 Αστέρων. Το Κίνημα αυτό έχει ταχθεί εναντίον των συνασπισμών με άλλα κόμματα και δεν διαθέτει υποψηφίους με πολιτική εμπειρία.

Με τις ψήφους στην ουσία «διασπασμένες» σε τρεις ομάδες – κεντροδεξιά, κεντροαριστερά και Κίνημα Πέντε Αστέρων – το αποτέλεσμα θα μπορούσε ήταν μια Βουλή χωρίς απόλυτη πλειοψηφία.

Αλλά οι πολιτικοί αναλυτές αναφέρουν πως αν μια από αυτές τις ομάδες κερδίσει περίπου 40% των ψήφων σε αυτό το αναλογικό σύστημα θα μπορούσε αυτό το ποσοστό να μεταφραστεί σε 65% των εδρών και έτσι, σε πλειοψηφία στη Βουλή. Αυτό είναι το πραγματικό «κέρδος» για το πρώτο κόμμα ή συνασπισμό κομμάτων.

Τι αναφέρουν οι δημοσκοπήσεις
Η Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου ήταν η τελευταία ημέρα κατά την οποία μπορούσαν να δημοσιευθούν δημοσκοπήσεις, σύμφωνα με τον ιταλικό νόμο. Ολες οι έρευνες έχουν παρόμοια ευρήματα: δείχνουν μία από τις πιο απρόβλεπτες εκλογές εδώ και δεκαετίες, που πιθανόν δεν θα δώσουν αυτοδυναμία σε κανένα κόμμα. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν μεγάλο συνασπισμό αλά-Γερμανικά, αν και όλα τα κύρια κόμματα έχουν αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο στη διάρκεια της εκστρατείας.

Ολες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το λαϊκίστικο αντισυστημικό Κίνημα 5 Αστέρων υπό την ηγεσία του Λουίτζι ντι Μάιο θα είναι το μεγαλύτερο κόμμα, κερδίζοντας μεταξύ 27% και 29% των ψήφων, μακριά από το 40% που θεωρείται το όριο για την πλειοψηφία στη νέα Βουλή.

Ο κεντροδεξιός συνασπισμός με επικεφαλής τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι έχει καλύτερες πιθανότητες να εξασφαλίσει την πλειοψηφία, λένε οι δημοσκοπήσεις. Μαζί, το Forza Italia του Μπερλουσκόνι, η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι και το επίσης ακροδεξιό μικρότερο κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας αναμένεται να πάρουν 35%- 38%, ποσοστό που θα μπορούσε να είναι αρκετό για μια ισχνή πλειοψηφία.

Σύμφωνα με τον νέο εκλογικό νόμο, το 63% των εδρών κατανέμεται με αναλογικό σύστημα, ενώ το υπόλοιπο 37% με πλειοψηφικό. Είναι στο τελευταίο όπου θα μπορούσαν να κριθούν οι εκλογές, ιδίως οι έδρες στα νότια της χώρας.
Το κυβερνών κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (PD), με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, φαίνεται να εξασφαλίζει 22%-24,5% χωρίς καμία πιθανότητα να κυβερνήσει μόνο του.

Ο άλλος βασικός παράγοντας που καθιστά τις εκλογές εξαιρετικά απρόβλεπτες είναι ο υψηλός αριθμός των αναποφασίστων, οι οποίοι ανέρχονται σε 30%-45% του εκλογικού σώματος (10 εκατ. ψηφοφόροι). Η οικονομία και η μετανάστευση είναι τα θέματα που απασχολούν περισσότερο τους Ιταλούς στον δρόμο για τις κάλπες.

Πιθανά αποτελέσματα-Τα βασικά σενάρια
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις κανένα κόμμα ή συνασπισμός κομμάτων δεν θα κερδίσει την πλειοψηφία δηλαδή τουλάχιστον 316 έδρες. Οι αναμενόμενοι μετεκλογικοί συνασπισμοί βάσει των τελευταίων δημοσκοπήσεω σύμφωνα με τους Financial Times είναι:

«Μεγάλος Συνασπισμός» Κεντροαριστεράς- Κεντροδεξιάς

Αυτός θα ήταν ο μεγαλύτερος δυνατός συνασπισμός, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια τεχνοκρατική κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο της χώρας, Σέρτζιο Ματαρέλλα, και προς το συμφέρον της διατήρησης της πολιτικής σταθερότητας. Στην πραγματικότητα κάθε μεγάλος συνασπισμός είναι πιθανόν να είναι πιο περιορισμένος, είναι αδύνατον να συνεργαστούν κόμματα της κεντροδεξιάς συμμαχίας – ειδικά της Λέγκα του Βορρά και των Αδελφών της Ιταλίας – και της κεντροαριστεράς ειδικά οι ακροαριστερές φράξιες του Δημοκρατικού Κόμματος.

Αυτή η πραγματικότητα έχει οδηγήσει αρκετούς πολιτικούς επιστήμονες να αμφισβητούν αν οι ψήφοι που θα συγκεντρώσουν οι δύο συμμαχίες αν και πολλές θα μπορέσουν να φέρουν ως αποτέλεσμα έναν λειτουργικό «μεγάλο συνασπισμό».

Το χειρότερο σενάριο: Κίνημα Πέντε Αστέρων & Συνασπισμός δεξιάς/ακροδεξιάς

Πρόκειται για το χειρότερο δυνατό σενάριο για την Ε.Ε που θα προκληθεί από ένα ισχυρό εκλογικό αποτέλεσμα του Κινήματος των 5 Αστέρων που θα αναζητήσει κυβερνητικούς εταίρους στο πλαίσιο ενός προγράμματος που επί της ουσίας αμφισβητεί το ευρώ, τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ ενώ την ίδια ώρα υιοθετεί σκληρή στάση στο μεταναστευτικό. Αλλά υπάρχει μεγάλη ποικιλία στις απόψεις επί όλων αυτών των θεμάτων ακόμα και ανάμεσα στα αντι-συστημικά κόμματα, που δεν είναι τόσο ξεκάθαρο αν θα μπορέσουν τελικά να βρουν «κοινό έδαφος».

Κυβέρνηση Μειοψηφίας

Το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ένας πολύ αδύναμος, ασταθής κυβερνητικός συνασπισμός – ή ακόμα και κυβέρνηση μειοψηφίας, που θα οδηγήσει βουλευτές να αλλάζουν κόμματα και πλευρές.

Νέες εκλογές

Αν οι προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης διαρκώς αποτυγχάνουν ο κ Ματαρέλλα ενδεχομένως να προκηρύξει νέες εκλογές, που όμως αυτό αυτόματα θα σημάνει πολιτική αστάθεια, την ίδια που βίωσε και η Ισπανία πριν από δύο χρόνια.

ECFR: Πρόκληση για την Ιταλία οι εκλογές του 2018
Την άποψη πως οι εκλογές της Κυριακής αποτελούν “πρόκληση για την Ιταλία”, εκφράζει σε άρθρο της η Σίλβια Φραντσεσκόνι από το European Council on Foreign Relations (ECFR).

“Οι τελευταίες εκλογές δημιούργησαν μία ασταθή νομοθετική εξουσία, που έφερε τέσσερις διαφορετικές κεντρο-αριστερές κυβερνήσεις. Προσφάτως, η βουλή πέρασε ένα νέο εκλογικό νόμο (με την υποστήριξη του Δημοκρατικού Κόμματος του Renzi και του Forza Italia του Berlusconi). Αλλά αντί να φέρει μεγαλύτερη σταθερότητα, ο νέος νόμος είναι σχεδιασμένος να ανταμείψει συμμαχίες τιμωρώντας όσους διεκδικούν την εξουσία μονομερώς -με σαφή στόχο να περιορίσει την άνοδο του Κινήματος Πέντε Αστέρων. Αυτό είναι ενδεικτικό για το τι ελπίζει η κυβέρνηση για το 2018: να κερδίσει τους ευρωσκεπτικιστές λαϊκιστές και να παραμείνει προσηλωμένη στην Ευρώπη και στον γαλλο-γερμανικό κινητήρα”, σημειώνει η αρθρογράφος.

“Η μετανάστευση είναι ένας μεγάλος φόβος για τους Ιταλούς, και δεύτερος μετά την απασχόληση. Είναι σαφές πως πρόκειται για υποκειμενικό ζήτημα: ο πραγματικός αριθμός των μεταναστών που φθάνει στην Ιταλία δεν δικαιολογεί τέτοιες ανησυχίες. Όπως και σε άλλες χώρες, είναι πολύ πιθανό ότι πολλοί Ιταλοί θα ψηφίσουν από φόβο περισσότερο παρά από λογική σκέψη και ασφαλώς όχι από ελπίδα. Το χειρότερα, τα λαϊκιστικά επιχειρήματα έχουν επίσης διεισδύσει και σε ατζέντες παραδοσιακών κομμάτων, ενώ η δεξιά, κάποτε μετριοπαθής και επικεντρωμένη σε ένα φιλελεύθερο πρόγραμμα, σήμερα έχει μετατραπεί σε πολύ περισσότερο επιθετική ακροδεξιά”, συμπληρώνει η Φραντσεσκόνι.

“Οι ελπίδες και οι φόβοι είναι δύο μέρη του ίδιου νομίσματος, με τη μετανάστευση και την Ευρώπη να είναι αλληλένδετα. Η ΕΕ χρειάστηκε πολύ χρόνο για να απαντήσει στις εκκλήσεις της Ιταλίας για αλληλεγγύη και τα προγράμματα μετεγκατάστασης δεν εφαρμόστηκαν ποτέ πραγματικά. Αντί να καταλήξει σε μια ενιαία πολιτική για τη διαχείριση της μετανάστευσης, η ΕΕ την έχει αναθέσει αλλού: στην Τουρκία για τους Σύρους πρόσφυγες και στη Λιβύη -ένα σχεδόν κατεστραμμένο κράτος- για τους υποσαχάριους Αφρικανούς, με τραγικές συνέπειες”, επισημαίνεται με νόημα.

“Το μέλλον δεν φαίνεται λαμπρό: η συνεχιζόμενη στάση των χωρών του Visegrad, η σύγκρουση μεταξύ Tusk και Κομισιόν, η αποχώρηση των ΗΠΑ από την παγκόσμια συνθήκη για τη μετανάστευση, όλα αυτά μειώνουν την πιθανότητα επίλυσης του προβλήματος. Η πρόκληση για την νίκη στις επόμενες εκλογές θα είναι η ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πολιτών, και για να γίνει αυτό τα κόμματα θα πρέπει να εμφανίσουν ένα ισχυρό όραμα και συγκεκριμένα σχέδια, τόσο σε σχέση με την Ευρώπη και με ζητήματα που δημιουργούν φόβο, όπως η μετανάστευση. Εάν αποτύχουν να το κάνουν αυτό, θα σημαίνει και την ήττα τους”, καταλήγει το δημοσίευμα.

«Βλέπουν» ρωσική εμπλοκή στις εκλογές
Μετά τον σάλο που έχει προκληθεί στις ΗΠΑ σχετικά με τη ρωσική ανάμειξη στην προεκλογική εκστρατεία για την εκλογή προέδρου, τώρα και στην Ιταλία αρχίζουν να εκφράζονται σχετικές υπόνοιες, έπειτα από τη χθεσινή δημοσίευση ανάλογης έρευνας στην ισπανική εφημερίδα El Pais, για παρόμοια διασπορά ‘ψευδών ειδήσεων’ από ρωσικές πηγές, ιδίως όσον αφορά το μεταναστευτικό, με κύριο στόχο να ευνοήσουν την άνοδο της ακροδεξιάς, αλλοιώνοντας την πρόθεση ψήφου των ιταλών ψηφοφόρων.

Σύμφωνα με την ισπανική εφημερίδα, τα ευρήματα της οποίας αναπαράγει σήμερα μερίδα και του ιταλικού Τύπου, από τα 1.055.774 μηνύματα που εστάλησαν από 98.191 χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μεγάλο τμήμα από ακτιβιστές κατά της μετανάστευσης και άλλες ΜΚΟ χρησιμοποιούσαν κυρίως συνδέσμους και ιστοσελίδες που είχε δημιουργήσει, ή αναπαράγει το πρακτορείο Sputnik, το οποίο ελέγχεται από τη ρωσική κυβέρνηση και μεταδίδει σε διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και στα ιταλικά. Οι χρήστες κατά κύριο λόγο χρησιμοποιούσαν στοιχεία δημοσιευμένα από το ρωσικό πρακτορείο για να προάγουν με τα μηνύματά τους την εικόνα μίας Ιταλίας κατειλημμένης από μετανάστες, που ευθύνονται για την ανεργία και τον πληθωρισμό, ένα σκηνικό κρίσης που γιγαντώνεται εξαιτίας της αναβλητικότητας των φιλοευρωπαίων πολιτικών και κατά κύριο λόγο ένεκα της πολιτικής που ακολουθεί στο μεταναστευτικό η ΕΕ.

Ορισμένα παραδείγματα από τις ειδήσεις που δημοσίευε το Sputnik είναι «το 2065 το ποσοστό των μεταναστών στην Ιταλία ενδέχεται να ξεπεράσει το 40% του συνολικού πληθυσμού της χώρας», ή «το χάος που έχει προκληθεί με τους μετανάστες ενδέχεται να αποτελέσει την απαρχή ενός κοινωνικού πολέμου». Όπως τονίζει η ισπανική εφημερίδα, τα στοιχεία της ανάλυσης που επικαλείται της τα παρείχε η διεθνής εταιρεία Alto Data Analytics, που ασχολείται με την εφαρμογή των ‘μεγάλων δεδομένων’ (big data) και της τεχνητής νοημοσύνης στην ανάλυση των τάσεων της κοινής γνώμης στα μέσα ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα. Με βάση την μελέτη από την εταιρεία 3.164 πηγών με ειδησεογραφικό περιεχόμενο, καταχωρήσεις σε μπλογκ και βίντεο με δημοσιεύματα, από 1ης Φεβρουαρίου έως 31 Ιουλίου 2017, προκύπτει πως το Sputnik άσκησε μεγάλη επιρροή πάνω στην διαμόρφωση του διαλόγου για την μετανάστευση στην Ιταλία.

Όπως τονίζει η El Pais, απ’ όλα τα ξένα μέσα ενημέρωσης που λειτουργούν στην Ιταλία, το ρωσικό πρακτορείο είναι το δεύτερο σε επιρροή, πίσω μόνον από την ιταλική έκδοση της ιστοσελίδας του αμερικανικού Huffington Post, σύμφωνα με τις μετρήσεις της Alto Data, της οποίας οι αλγόριθμοι—κατ’ αναλογίαν με αυτούς της Google—καταμετρούν τον αριθμό των χρηστών και την πυκνότητα με την οποία μοιράζονται τους συνδέσμους των διαφόρων μέσων ενημέρωσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το μεταναστευτικό και το συνακόλουθο θέμα της ασφάλειας, αποτελεί ένα από τα κύρια και φλέγοντα ζητήματα που έχουν μονοπωλήσει σχεδόν τον προεκλογικό διάλογο, αφήνοντας πολύ λίγο χώρο σε άλλα θέματα. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις στην Ιταλία προκύπτει πως εκείνη η παράταξη που δεν θα προβάλλει σαφείς θέσεις πάνω στο μεταναστευτικό κινδυνεύει να βρεθεί εκτός Βουλής στις εκλογές της 4ης Μαρτίου. Μια αντανάκλαση της σημασίας που έχει για την πολιτική και κοινωνική ζωή της Ιταλίας το μεταναστευτικό είναι τα επεισόδια στους δρόμους της χώρας, που έχουν πολλαπλασιασθεί, αλλά και οι ακραίες απόψεις, που όσο περισσότερο πλησιάζει η ώρα της κάλπης ριζοσπαστικοποιούνται όλο και πιο πολύ. Κύριοι εκφραστές της αντι-μεταναστευτικής ακρότητας είναι η ξενοφοβική Λέγκα του Βορρά, και η νεοναζιστική οργάνωση CasaPound, που φιλοδοξεί να εισέλθει στο Κοινοβούλιο.

Το Sputnik βέβαια ναι μεν αποτελεί έναν κεντρικό φορέα στη στρατηγική της πολιτικής αποσταθεροποίησης στην Ιταλία, διατείνεται η El Pais, αλλά δεν είναι και ο μόνος. Στο ρωσικό πρακτορείο έρχονται να προστεθούν και άλλες ιστοσελίδες που ασχολούνται με την αναπαραγωγή μηνυμάτων αποκλειστικά κατά της μετανάστευσης, όπως οι «Όλα τα εγκλήματα των μεταναστών»(Tutti I crimini degli immigrati), «Ο λαϊκιστής»(Il populista), ή «Ιταλία πατρίδα μου»(Italia patria mia).

Ένας δείκτης από την τρομακτική δραστηριότητα των αυτοματοποιημένων λογαριασμών (bots), που χρησιμοποιούνται για να διαδοθεί ευρέως το περιεχόμενο των μηνυμάτων αυτών (να γίνουν viral), είναι πως μολονότι έχει διπλάσιους χρήστες η κοινότητα των προασπιστών των δικαιωμάτων των μεταναστών στο διαδίκτυο είχε δημοσιεύσει μόλις τα μισά μηνύματα από εκείνην των πολέμιων της μετανάστευσης. Μάλιστα τα μηνύματα που δημοσίευσε στο Twitter, ένα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που μελετήθηκαν στην ανάλυση της Alto Data, ξεπέρασαν το 68% των συνολικών του αναρτήσεων.

Μαζί με τις βουλευτικές διεξάγονται και περιφερειακές εκλογές
Στις 4 Μαρτίου διεξάγονται και κρίσιμες περιφερειακές εκλογές για την ανάδειξη του κυβερνήτη τους στο Λάτιο και τη Λομβαρδία, όπου εδρεύουν η Ρώμη και το Μιλάνο, διοικητική και οικονομική πρωτεύουσα αντίστοιχα της Ιταλίας.

Μολονότι η κάθε περιφέρεια εφαρμόζει το δικό της εκλογικό σύστημα, το μόνο κοινό τους στοιχείο αφορά την αποδοχή του αποτελέσματος για την ανάδειξη του κυβερνήτη: εκείνος ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει έστω και μία ψήφο παραπάνω από τον-τους αντίπαλο-ους του θα εκλεγεί αυτόματα και κυβερνήτης.

Στο Λάτιο, ο νυν κυβερνήτης Νικόλα Τζινγκαρέτι –εξαιρετικά δημοφιλής πολιτικός, αδελφός του πασίγνωστου ηθοποιού Λούκα Τζινγκαρέτι που ενσάρκωσε τον επιθεωρητή Μονταλμπάνο -έθεσε υποψηφιότητα για δεύτερη θητεία.

Τον Τζινγκαρέτι, που πολλοί θεωρούν τον άμεσο διάδοχο του Ματέο Ρέντσι στην ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος (PD) κι ελπίδα για την ανάκαμψή του, στηρίζουν και οι ‘αποστάτες’ του κόμματος, που συγκροτούν την παράταξη ‘Ελεύθεροι και Ίσοι’ (Liberi e Uguali), αλλά όχι και από τους κεντρώους της Civica Popolare, που κατέβασαν δικό τους υποψήφιο.

Το Κίνημα των 5 Αστέρων μετά τον δήμο της Ρώμης φιλοδοξεί να αλώσει με άλλη μία γυναίκα, έπειτα από τη δήμαρχο Βιρτζίνια Ράτζι, και την περιφέρεια του Λατίου, χρίζοντας υποψήφια τη βουλευτή Ρομπέρτα Λομπάρντι.

Διχασμένη κατέρχεται στις εκλογές η Κεντροδεξιά, καθώς δεν κατόρθωσε να συμφωνήσει σε έναν κοινό υποψήφιο. Ο Στέφανο Παρίζι θα είναι ο υποψήφιος της Forza Italia, της Λέγκας του Βορρά και των ‘Αδελφιών της Ιταλίας’ (Fratteli d’ Italia), ενώ ο δημοφιλής δήμαρχος του Αματρίτσε Σέρτζο Πιρότσι θα διεκδικήσει ως ανεξάρτητος την περιφέρεια.
Οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν προβάδισμα του Τζινγκαρέτι, ο οποίος αναμένεται να επωφεληθεί τα μέγιστα από τον διχασμό της Κεντροδεξιάς.

Στη Λομβαρδία, παραδοσιακό φέουδο της Λέγκας, ο έως σήμερα κυβερνήτης Ρομπέρτο Μαρόνι εξέπληξε τους πάντες όταν ανακοίνωσε πως δεν ξαναθέτει υποψήφιος για ακόμη μία θητεία στον ουρανοξύστη της Πιρέλι. Ο διάδοχός του στην υποψηφιότητα, πρώην δήμαρχος του Βαρέζε, Ατίλιο Φοντάνα φρόντισε να εκπλήξει τους πάντες δηλώνοντας πως ‘στόχος της υποψηφιότητάς του είναι η υπεράσπιση της λευκής φυλής’.

Για την Κεντροαριστερά στη Λομβαρδία προέκυψε ό,τι ακριβώς συνέβη στην Κεντροδεξιά στο Λάτιο. Ο εκλεκτός του PD δήμαρχος του Μπέργκαμο και πρώην διευθυντής της Mediaset (του Σίλβιο Μπερλουσκόνι) Τζόρτζιο Γκόρι, δεν θα χαίρει της στήριξης των ‘αποστατών’ του LeU, που κατεβάζουν ως δικό τους υποψήφιο τον Ονόριο Ροζάτι.

Το Κίνημα των 5 Αστέρων επέλεξε τον δικό του υποψήφιο στο πρόσωπο του απερχόμενου περιφερειακού συμβούλου Ντάριο Βιόλι, όμως σε αντίθεση με το Λάτιο η παράταξη δεν είναι τόσο δυνατή στη Λομβαρδία ώστε να τρέφει ιδιαίτερες ελπίδες για μία εκλογική νίκη.