Εν μέσω μία γενικευμένης κρίσης στο κόστος ζωής σημαντική αύξηση καταγράφουν και οι δαπάνες για τις μετακινήσεις (transport costs) με την τιμή των καυσίμων να παραμένει μία από τις βασικές… πληγές στον οικογενειακό προϋπολογισμό για όλους τους οδηγούς, αλλά όχι τη μόνη.

Η Μελβούρνη είναι μάλιστα πλέον η πιο ακριβή πόλη της χώρας όσον αφορά στις μετακινήσεις (μεταφορά των παιδιών στο σχολείο με το αυτοκίνητο, μετάβαση των γονιών στη δουλειά, επισκέψεις σε γιατρούς, χρήση δημόσιας συγκοινωνίας κ.ά), σύμφωνα με τη νέα έκθεση της Αυστραλιανής Ένωσης Αυτοκινήτου* (Australian Automobile Association).

Το μέσο νοικοκυριό στην πρωτεύουσα της Βικτώριας ξοδεύει πλέον $563,19** για τις μετακινήσεις του κάθε εβδομάδα, (+$29,02 το πρώτο τρίμηνο του 2024, σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2023).

Στη δεύτερη θέση βρέθηκε το Μπρίσμπαν με $555,57 την εβδομάδα (καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ όλων των μεγάλων πόλεων, +$29,53).

Το Σίδνεϊ, που είχε τα πρωτεία, πέρασε στην τρίτη θέση με $521,77, όντας μάλιστα η μοναδική πρωτεύουσα στην Αυστραλία όπου σημειώθηκε μείωση του κόστους μετακίνησης (-$15,64, λόγω κυρίως του ανώτατου ορίου πληρωμής των $60 την εβδομάδα που εφαρμόστηκε για τα διόδια – toll cap).

Ακολούθησε η Καμπέρα με $476,69 (+$24,90), το Περθ με $461,45 (+$23,39), η Αδελαΐδα με $447,65 (+$21,52), το Ντάργουιν με $447,43 (+16,34) και το Χόμπαρτ με $428,02 (+$18,61).

Η μέση δαπάνη μετακίνησης στην Αυστραλία έφτασε τα $454,41 (+$19,64), επισήμανε η Australian Automobile Association, διευκρινίζοντας ότι τα «transport costs» αφορούν τα καύσιμα, τις δόσεις αποπληρωμής αυτοκινήτου, την άδεια κυκλοφορίας (registration), την ασφάλεια, το δίπλωμα, το σέρβις και τα ελαστικά, τα διόδια, την οδική βοήθεια, αλλά και τις δαπάνες για δημόσιες συγκοινωνίες.

Ενδεικτικά, το κόστος καυσίμων*** -με τις τιμές να παραμένουν στα ύψη σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα με σημαντικές μάλιστα διακυμάνσεις τελευταία- εκτιμάται κοντά στα $100 δολάρια την εβδομάδα (για ένα μέσο νοικοκυριό πάντα) και αποτελούν το 22% του συνόλου των «transport costs».

Ακόμα πιο ακριβά πάντως πλήρωσαν οι οδηγοί την επιλογή τους για αγορά μεγαλών και κοστοβόρων οχημάτων, καθώς η δαπάνη αποπληρωμής των δόσεων γι’ αυτά ανήλθε στα $210,11 την εβδομάδα (46,2% του συνόλου).

Σύμφωνα με τα στοιχεία των Federal Chamber of Automotive Industries, έως τον Απρίλιο πουλήθηκε αριθμός ρεκόρ αυτοκινήτων στην Αυστραλία φέτος, πάνω από 401.000 νέα οχήματα, μία αύξηση μεγαλύτερη από 50.000 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Τα SUV (sport utility vehicle) ήταν ο πιο δημοφιλής τύπος (σε ποσοστό 55%), ακολουθούμενος από τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα, όπως τα utes και τα vans (σε ποσοστό 22%).

Κάπως έτσι, οι δαπάνες μετακίνησης αυξήθηκαν +4,5% κατά μέσο όρο σε όλη τη χώρα (+3,9% στις πρωτεύουσες ή +$960 στα $25.362 και +5,3% για περιφερειακές πόλεις ή +$1.091 στα $21.649).

Η άνοδος αυτή ήταν σχεδόν τετραπλάσια από την αύξηση του πληθωρισμού (CPI) το ίδιο διάστημα (+1,0% στο πρώτο τρίμηνο του 2024), επισήμανε η Australian Automobile Association.

Σε ετήσια βάση -στους 12 μήνες έως τις 31 Μαρτίου- το κόστος μετακίνησης για ένα μέσο νοικοκυριό στην Αυστραλία αυξήθηκε κατά 10%, δηλαδή 2,8 φορές περισσότερο από την αύξηση του CPI, την ίδια περίοδο (+3,6%).

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το κόστος για τις μετακινήσεις σε σχέση με το εισόδημα.

Δεδομένου ότι ο μέσος όρος μόνο για τις πρωτεύουσες της Αυστραλίας ανήλθε σε $487,72 την εβδομάδα (+$18,46), ως ποσοστό προς το εισόδημα ήταν το υψηλότερο για το Χόμπαρτ με 19,7% (δηλαδή σχεδόν το ένα πέμπτο από τα έσοδα ενός μέσου νοικοκυριού «έφευγε» στις μετακινήσεις).

Ακολουθούσε το Μπρίσμπαν με 19,5%, η Μελβούρνη με 18,5%, το Ντάργουιν με 17,7%, η Αδελαΐδα με 16,3%, το Περθ με 15,9%, το Σίδνεϊ με 15,7% και η Καμπέρα με 15,2%.

Σε εθνικό επίπεδο, το τρίμηνο του Μαρτίου 2023, το μέσο νοικοκυριό σε πρωτεύουσα της χώρας δαπανούσε το 16,4% του εισοδήματός του στις μετακινήσεις, αλλά το τρίμηνο του Μαρτίου 2024 το ποσοστό αυτό είχε αυξηθεί στο 17,3%.

Όσον αφορά στις μεγάλες περιφερειακές πόλεις η αρνητική πρωτιά ανήκει στο Geelong στη Βικτώρια, με το κόστος μετακίνησης να ανέρχεται στα $443,95 (+$22,59).

Έπονται το Alice Springs στη Βόρειας Περιοχή ($442,81, +$18,15), το Bunbury στη Δυτική Αυστραλία ($438,23, +$21,28) και το Mount Gambier, στη Νότια Αυστραλία ($405,05, +$21,44).

«Η συνεχιζόμενη μείωση της οικονομικής προσιτότητας των μετακινήσεων αποτελεί βαρύ φορτίο σε μια εποχή που οι πολίτες αισθάνονται πιέσεις στο κόστος ζωής σε όλους τους τομείς», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Australian Automobile Association, Michael Bradley.

«Οι μετακινήσεις είναι ένα σημαντικό και αναπόφευκτο έξοδο για τα νοικοκυριά και είναι επίσης ένας από τους βασικούς παράγοντες του γενικού πληθωρισμού. Οι κυβερνήσεις σε όλα τα επίπεδα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη αυτές τις πιέσεις κόστους κατά τη χάραξη πολιτικής», πρόσθεσε.

ΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ

Αν αισθάνεστε ότι πληρώνετε περισσότερο από ποτέ για να γεμίσετε το αυτοκίνητό σας τελευταία, δεν είναι η ιδέα σας.

Στα τέλη Απριλίου οι τιμές καυσίμων κατέγραψαν νέα πολύ υψηλά επίπεδα (με την «απλή» να ξεπερνά τα $2,25 το λίτρο σε κάποια πρατήρια και τη «σούπερ» στα $2,50).

Έκτοτε έχουν υποχωρήσει, λίγο και σε καμία περίπτωση δε συγκρίνονται με τα επίπεδα προ πανδημίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Πετρελαίου, η μέση τιμή της αμόλυβδης 91 οκτανίων αυξήθηκε στα $2,18 ανά λίτρο στο Σίδνεϊ, την Αδελαΐδα, το Μπρίσμπαν, τη Μελβούρνη και το Περθ για την εβδομάδα που έληξε στις 27 Απριλίου 2024.

Αυτό κατέρριψε το προηγούμενο νέο υψηλό των $2,17 ανά λίτρο, στα τέλη του περασμένου έτους.

Όμως, παρά το προηγούμενο της κυβερνητικής παρέμβασης, οι οικονομολόγοι λένε ότι είναι απίθανο να υπάρξει κάποια ανακούφιση στον επερχόμενο ομοσπονδιακό προϋπολογισμό.

Η Αυστραλία δεν ελέγχει τις διεθνείς τιμές του αργού πετρελαίου, αλλά εξαρτάται από αυτές, καθώς η χώρα κυρίως το εισάγει.

Αυτό που ελέγχει, ωστόσο, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση είναι το ύψος των φόρων που επιβάλλει.

Ο ειδικός φόρος κατανάλωσης καυσίμων είναι σήμερα στα 49,6 σεντς ανά λίτρο, και πρόκειται να αυξηθεί και πάλι τον Αύγουστο, σύμφωνα με τον πληθωρισμό.

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού και Καταναλωτή (ACCC) επισήμανε επίσης ότι η τελική τιμή καυσίμων επηρεάζεται επίσης από τον GST, το κόστος μεταφοράς τους και το κόστος λιανικής πώλησης, με τους πρατηριούχους να θέλουν βέβαια να έχουν κέρδος.

Πριν από περίπου 18 μήνες, η τιμή ήταν στα $1,83 ανά λίτρο. Αυτό μπορεί να φαίνεται φτηνό -εκ των υστέρων- αλλά τότε θεωρούνταν ακριβό, καθώς τον Οκτώβριο του 2021, κατά μέσο όρο η τιμή ήταν $1,52 ανά λίτρο.

Η μεγάλη αύξηση των τιμών ξεκίνησε το δεύτερο τρίμηνο του 2021, όταν με τον φόβο της πανδημίας να υποχωρεί, υπήρξε ανάκαμψη της ζήτησης για αργό πετρέλαιο, η οποία συνδέθηκε με περιορισμένη παγκόσμια προσφορά, άρα και άνοδο των τιμών, που μετακυλήθηκε στους καταναλωτές.

Στη συνέχεια έγινε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία προκάλεσε ένα νέο «σοκ» στις τιμές του πετρελαίου.

Τον Μάρτιο του 2022, η τότε ομοσπονδιακή κυβέρνηση εισήγαγε προσωρινή έκπτωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμων κατά 50% για να συμβάλει στην αντιμετώπιση του αυξανόμενου κόστους.

Η έκπτωση αυτή έληξε στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2022, με αποτέλεσμα οι οδηγοί να πληρώνουν και πάλι περισσότερα στο βενζινάδικο.

Οι τιμές συνεχίζουν την ανοδική τους τάση από τότε, αν και υπήρξαν περιοδικές «ανάπαυλες».

Σε κάθε περίπτωση, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο ημερήσιος μέσος όρος σε όλη την Αυστραλία διαμορφώθηκε κοντά στα $2,17 ανά λίτρο, ενώ οι νέες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή τροφοδότησαν περαιτέρω την αύξηση του κόστους του αργού πετρελαίου. Αυτό σε συνδυασμό με το αδύναμο αυστραλιανό δολάριο, σε σχέση με αυτό των ΗΠΑ (νόμισμα στο οποίο διαπραγματεύεται διεθνώς το αργό).

Το ABC επικοινώνησε με τον υπουργό Οικονομικών Jim Chalmers, ο οποίος πάντως δεν επιβεβαίωσε αν μία νέα μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης θα συμπεριληφθεί στον προϋπολογισμό της 14ης Μαΐου.

Σε δήλωσή του, εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών δήλωσε ότι η κυβέρνηση επικεντρώνεται σε «άλλους τρόπους» για να παράσχει ανακούφιση από το κόστος ζωής.

«Συμπεριλαμβανομένων μέσω των αλλαγών μας για την παροχή μείωσης φόρων για κάθε φορολογούμενο (stage 3 tax cut), βοήθεια με τους λογαριασμούς ενέργειας (energy rebates), φθηνότερη μέριμνα για παιδιά και φθηνότερα φάρμακα», ανέφερε.

«Όπως είπε ο υπουργός Οικονομικών, θα εξετάσουμε πρόσθετη βοήθεια πέραν αυτών, εάν είναι προσιτή, εάν είναι υπεύθυνη και εάν βοηθάει να μειωθεί λίγο ο πληθωρισμός στην Οικονομία μας».

*Ο Δείκτης Προσιτότητας Μετακινήσεων (Transport Affordability Index) «μοντελοποιεί» τις δαπάνες σε σχέση με ένα υποθετικό τετραμελές νοικοκυριό, το οποίο έχει και τους δύο γονείς που εργάζονται με πλήρη απασχόληση και διαθέτει δύο αυτοκίνητα. Για οικογένειες με ένα αυτοκίνητο ή/και λιγότερα άτομα, το κόστος, προφανώς, θα είναι μικρότερο, ίσως σχεδόν το μισό και ή και πιο κάτω.

**Σε ετήσια βάση αυτό «μεταφράζεται» σε $29.286, μία αύξηση κατά $1.509 σε σχέση με το τέλος του 2024. Ενδεικτικά, στις αρχές του 2016, το εβδομαδιαίο κόστος μετακίνησης για τη Μελβούρνη ήταν $352,79 ή σε ετήσια βάση $18.345 και στο 14,6% του εισοδήματος. Ακόμα και στο δεύτερο τρίμηνο του 2020 το κόστος αυτό κυμαινόταν στα $380 την εβδομάδα ή $19.777, αλλά έκτοτε η άνοδος ήταν ραγδαία.

***Το εβδομαδιαίο κόστος καυσίμων στη Μελβούρνη στις αρχές του 2016 ήταν στα $54,86 ή $2.853 ετησίως, ενώ πλέον βρίσκεται στα $99,31 και $5.164, αντίστοιχα. Πιο πρόσφατα, στο τέλος του 2020 είχε μειωθεί στα $63,74 την εβδομάδα ή $3.314 ετησίως.

source: neos kosmos / Φωτογραφία αρχείου: AAP/Con Chronis